Er stond mij bij dat Berichten uit Buisdorp was voortgekomen uit een manuscript genaamd De geldslager, zodat ik de archiefdozen met manuscripten uit de vorige eeuw tevoorschijn haalde om te zien hoe of wat.
De oudste versie van De geldslager werd geschreven 21-26 april 1984 en behelst 27 p. (A4) tot stand gekomen via de Brother CE 50 schrijfmachine. Die versie heeft niets te maken met het latere Berichten uit Buisdorp, zo werd duidelijk tijdens het met gefronste wenkbrauwen lezen (van wat ik las kon ik mij niet herinneren dat ik het geschreven had).
Andere bewaard gebleven versies van De geldslager zijn: een tweede editie, eerste versie (79 p. handschrift, 1987), een ringband met 83 p. handschrift (1987), een tweede editie, tweede versie (99 p. schrijfmachine, 1987), editie 1988 (103 p. schrijfmachine), editie 1988, tweede versie (105 p. schrijfmachine), editie 1988 derde versie (110 p. schrijfmachine). De drie versies van de editie 1988 werden geschreven tussen nieuwjaarsdag en Valentijnsdag van dat jaar.
Het met dichtgeknepen neus vluchtig doornemen van de antieke teksten bracht aan het licht dat de editie 1988 van De geldslager enigszins ten grondslag heeft gelegen aan Berichten uit Buisdorp. Het personage Boraal komt erin voor, evenals Roelof Klaroen, en tot mijn verrassing kwam ook de mop van de Oekeloekemaker aan bod.
Berichten uit Buisdorp heeft in de loop der jaren nogal wat meegemaakt. Het manuscript werd in 2005 rigoureus geplunderd toen ik de kans kreeg voor Radio West een uitzending te verzorgen. Passages over het 750-jarig bestaan werkte ik om tot monologen en sketches – en die passages waren daardoor niet bruikbaar toen ik in mei 2015 met het oog op een romanuitgave het manuscript weer eens te lijf ging. De bewerkingen voor de radio-uitzending hebben een plek gekregen in de bundeling van scripts Radio Buisdorp.
Dan waren er nog de ‘bonusberichten’ die, met uitzondering van Schaduwverkiezingen, eveneens voor de radio bewerkt werden, net als een sketch over de ‘dubbelcumulatieve accumulatietheorie van Fröddelweiss en Hoogsappel’ (Radio Buisdorp, p. 89) die bij de verkiezingscampagne een rol speelde. Ik heb het vermoeden dat de oorspronkelijke versie van die sketch in een schoolkrant gepubliceerd werd, dat moet dan in de jaren 1976-1978 geweest zijn: daar moet nog onderzoek naar gedaan worden. (Het is ook mogelijk dat ik de tekst destijds op het mededelingenbord in de hal van de school aanbracht, ik had soms van die buien.)
In 2006 trok ik de twee verhaallijnen (750-jarig bestaan en verkiezingscampagne) uit elkaar en maakte er twee feuilletons van die op mijn weblog een plek kregen.
Ten slotte deed zich in mei 2015 voor het integraal herlezen van eerder gepubliceerd werk, waardoor ik ontdekte dat ik enkele voor nieuw gehouden passages in de editie 2015 van Berichten uit Buisdorp in dat eerdere werk al gebruikt had. Zo blijkt maar weer dat je een goed idee zonder het te beseffen al eens eerder gehad kunt hebben.
© Copyright Martin de Jong, Den Haag. Alle rechten voorbehouden.